Trong bối cảnh biến động không ngừng, việc sử dụng các chỉ báo xác định điểm mua (overbought) và điểm bán (oversold) trở thành yếu tố then chốt giúp nhà đầu tư ra quyết định hiệu quả.

Các chỉ báo này không chỉ giúp xác định khi nào giá cổ phiếu đã đạt ngưỡng cao hoặc thấp quá mức mà còn mang lại tín hiệu quan trọng về khả năng đảo chiều của xu hướng. Đây là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc tìm kiếm các cơ hội mua vào tại vùng giá thấp và chốt lời ở vùng giá cao, tối ưu hóa tỷ lệ rủi ro – lợi nhuận.

Trong bài viết này, QM Capital sẽ đi sâu phân tích và điều chỉnh các chỉ báo kỹ thuật để phù hợp với thị trường chứng khoán Việt Nam, giúp nhà đầu tư áp dụng hiệu quả trong các điều kiện thị trường cụ thể.

1. Hiểu rõ về trạng thái quá mua và quá bán

Trên thị trường chứng khoán, trạng thái quá mua (overbought) xảy ra khi giá cổ phiếu đã tăng quá nhanh và vượt xa giá trị nội tại của nó, báo hiệu khả năng điều chỉnh giảm. Ngược lại, quá bán (oversold) xuất hiện khi giá giảm quá mức, dẫn đến khả năng phục hồi tăng trở lại.

Tại sao trạng thái này quan trọng với nhà đầu tư?

1. Nhận diện vùng giá đảo chiều: Đây là cơ hội để nhà đầu tư thực hiện giao dịch mua hoặc bán hiệu quả.
2. Dự báo xu hướng tiếp theo: Xác định xu hướng đảo chiều tiềm năng giúp nhà đầu tư điều chỉnh chiến lược.
3. Quản trị rủi ro tốt hơn: Nhà đầu tư có thể giảm thiểu rủi ro khi mua vào ở vùng giá thấp hoặc chốt lời khi cổ phiếu có dấu hiệu đạt đỉnh.

Ví dụ trong thị trường chứng khoán Việt Nam

1. Quá mua: Một cổ phiếu thuộc ngành ngân hàng tăng liên tục 5 phiên, RSI chạm mức 80. Đây có thể là tín hiệu cho thấy giá đã đạt mức quá mua, cần cân nhắc chốt lời.
2. Quá bán: Cổ phiếu nhóm bất động sản bị bán tháo, RSI giảm dưới 30. Nhà đầu tư có thể xem đây là cơ hội mua vào nếu các yếu tố cơ bản vẫn tích cực.

2. Các chỉ báo quá mua và quá bán phổ biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam

2.1. Relative Strength Index (RSI)

Chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) là một trong những chỉ báo phổ biến nhất để xác định trạng thái quá mua và quá bán.

1. Mức quá mua: RSI > 70 (cảnh báo khả năng điều chỉnh giảm).
2. Mức quá bán: RSI < 30 (báo hiệu khả năng giá phục hồi).

Ứng dụng: RSI rất phù hợp để sử dụng trong giao dịch ngắn hạn, đặc biệt trên các cổ phiếu có tính thanh khoản cao như nhóm VN30.

Ví dụ: Nếu RSI của cổ phiếu VHM vượt qua ngưỡng 75, nhà đầu tư có thể cân nhắc chốt lời hoặc giảm tỷ trọng.

2.2. Stochastic Oscillator

Stochastic Oscillator giúp đánh giá mối quan hệ giữa giá đóng cửa hiện tại và phạm vi giá trong một khoảng thời gian.

1. Mức quá mua: Stochastic > 80.
2. Mức quá bán: Stochastic < 20.

Ứng dụng: Chỉ báo này đặc biệt hiệu quả trên thị trường sideway (đi ngang), nơi giá biến động trong biên độ hẹp.

Ví dụ: Cổ phiếu nhóm thép thường dao động mạnh trong ngắn hạn. Sử dụng Stochastic để xác định vùng mua/bán ngắn hạn giúp nhà đầu tư bắt nhịp với sự biến động.

2.3. MACD (Moving Average Convergence Divergence)

MACD không chỉ là một chỉ báo xu hướng mạnh mà còn hỗ trợ nhận diện trạng thái quá mua và quá bán thông qua histogram.

Tín hiệu bán: Khi MACD cắt xuống dưới đường tín hiệu và histogram âm.

Tín hiệu mua: Khi MACD cắt lên trên đường tín hiệu và histogram dương.

Ứng dụng: MACD hiệu quả trong xác định xu hướng trung và dài hạn, phù hợp với các nhà đầu tư giá trị.