Trong đầu tư, một trong những vấn đề nổi cộm và thu hút sự chú ý không chỉ của các nhà đầu tư chuyên nghiệp mà cả những người mới bắt đầu chính là dự báo thị trường. Mỗi năm, các chuyên gia và tổ chức nghiên cứu sẽ đưa ra các dự báo về khả năng sinh lời của thị trường chứng khoán, điển hình là chỉ số S&P 500, và những dự báo này thường được công bố rộng rãi. Tuy nhiên, thực tế là, trong suốt hơn 25 năm qua, hầu hết các dự báo này đều sai lệch so với kết quả thực tế. Bài viết này sẽ phân tích lý do vì sao các dự báo này lại thường xuyên thất bại và làm thế nào các nhà đầu tư có thể tránh được những rủi ro từ việc chỉ dựa vào dự báo.

1. Thực tế luôn "lệch pha" với dự báo

Một trong những điều thú vị mà Bloomberg đã ghi nhận là sự lệch pha giữa dự báo và thực tế thị trường. Mỗi năm, các chuyên gia từ các tổ chức nghiên cứu lớn đều đưa ra các dự báo về S&P 500, dựa trên các mô hình phân tích, dữ liệu lịch sử, và các xu hướng thị trường. Tuy nhiên, khi nhìn vào bảng thống kê 25 năm qua, kết quả thực tế lại thường xuyên "lệch pha" với dự báo của họ.

Ví dụ, vào năm 2024, các nhà phân tích dự đoán rằng chỉ số S&P 500 sẽ chỉ tăng trưởng khoảng 10%. Nhưng thị trường thực tế lại "vượt trội" hơn rất nhiều với mức tăng trưởng lên đến 27%. Điều này cho thấy các dự báo của các chuyên gia thường thiếu chính xác, đặc biệt trong một thị trường luôn có những yếu tố không thể đoán trước được.

Một ví dụ khác, vào năm 2023, các dự báo của các chuyên gia dao động từ -10% đến +25%. Cuối cùng, thị trường kết thúc năm với mức tăng trưởng chính xác ở mức 25%, nhưng đây chỉ là một trường hợp ngoại lệ. Trong tám năm qua, chỉ có hai lần thị trường thực tế trùng với dự báo của các chuyên gia. Các năm còn lại, thị trường không chỉ không đạt được mức dự báo mà còn đi ngược lại với những gì mà các chuyên gia tưởng tượng.

2. Vì sao dự báo không chính xác?

Có nhiều lý do giải thích tại sao các dự báo lại không chính xác, dù các chuyên gia có sử dụng dữ liệu, mô hình và các chỉ số kỹ thuật tinh vi để đưa ra nhận định của mình. Thực tế, thị trường chứng khoán là một hệ thống phức tạp và có thể bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố mà không một mô hình nào có thể dự đoán hết được. Dưới đây là một số lý do khiến các dự báo về thị trường thất bại:

1. Tính không thể đoán trước của thị trường

Thị trường chứng khoán luôn bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố ngẫu nhiên và không thể lường trước. Các sự kiện chính trị, xung đột quốc tế, hay thay đổi về chính sách tài chính có thể tác động mạnh đến diễn biến thị trường. Ví dụ, một cuộc khủng hoảng tài chính bất ngờ có thể khiến thị trường giảm mạnh mà không có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào từ trước.

1. Môi trường kinh tế thay đổi nhanh chóng

Các yếu tố như lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, giá dầu, hay biến động trong các ngành công nghiệp chủ chốt có thể thay đổi nhanh chóng, ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và khiến thị trường thay đổi theo hướng không dự báo được.

1. Tâm lý nhà đầu tư

Tâm lý của nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những biến động lớn trên thị trường. Khi nhà đầu tư quá tự tin vào những dự báo, hoặc khi thị trường đột ngột thay đổi, họ có thể phản ứng thái quá, tạo ra sự thay đổi lớn về giá trị cổ phiếu.

1. Những yếu tố không thể đoán trước

Các sự kiện không thể dự đoán, như thiên tai, dịch bệnh, hay các cuộc khủng hoảng chính trị, có thể gây ra những biến động mạnh mẽ và khiến dự báo sai lệch. Ví dụ, đại dịch COVID-19 đã khiến thị trường chứng khoán rơi vào một cuộc suy thoái toàn cầu mà không ai có thể dự đoán được.

3. Tác động đến các quỹ đầu tư

Một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ sự thất bại của dự báo thị trường chính là các quỹ đầu tư. Hầu hết các quỹ đều dựa vào các dự báo để xây dựng chiến lược đầu tư. Quá trình này được chia thành hai giai đoạn:

1. Giai đoạn nghiên cứu và dự báo: Nhóm chuyên gia nghiên cứu sẽ thu thập dữ liệu, phân tích các xu hướng, và đưa ra dự báo về thị trường.
2. Giai đoạn đầu tư: Dựa trên các dự báo, đội ngũ đầu tư sẽ thực hiện các quyết định giao dịch, mua bán chứng khoán.

Nếu dự báo của nhóm nghiên cứu sai, chiến lược đầu tư cũng sẽ thất bại. Điều này lý giải tại sao dù các quỹ có đội ngũ chuyên gia chất lượng cao, nhiều quỹ vẫn không thể đạt được hiệu quả mong đợi.

Hai phương pháp đầu tư chính

Trước sự thất bại của các dự báo, hai phương pháp đầu tư đã ra đời, trong đó một phương pháp tập trung vào dự báo và một phương pháp khác tập trung vào việc theo dõi giá trị thực tế của thị trường:

1. Đầu tư dựa trên dự báo

Phương pháp này là phương pháp phổ biến nhất, khi nhà đầu tư dựa vào các dự báo của chuyên gia và các báo cáo nghiên cứu để đưa ra quyết định đầu tư. Hầu hết các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư cá nhân sử dụng phương pháp này.

1. Đầu tư theo giá thị trường

Phương pháp này ít phổ biến hơn, nhưng nó dựa vào việc theo dõi diễn biến thực tế của thị trường và đưa ra các quyết định đầu tư dựa trên những gì đang diễn ra, thay vì phụ thuộc vào dự báo. Nhà đầu tư sử dụng phương pháp này không quan tâm nhiều đến các con số dự báo mà chỉ tập trung vào việc đọc và phản ứng với thị trường trong thời gian thực.

4. Điều này có nghĩa là gì đối với bạn?

Nếu bạn là một nhà đầu tư, bài học quan trọng ở đây là không nên chỉ dựa vào các dự báo thị trường để ra quyết định đầu tư. Thị trường là không thể đoán trước, và các dự báo, dù đến từ những chuyên gia hàng đầu, vẫn có thể sai lệch. Điều quan trọng là bạn cần linh hoạt và chú ý đến những biến động thực tế của thị trường. Việc theo dõi thị trường, đọc hiểu các chỉ số, và phản ứng một cách thông minh với tình hình thực tế sẽ giúp bạn đạt được hiệu quả đầu tư tốt hơn.

Hãy xây dựng và kiểm thử chiến lược giao dịch phái sinh của bạn trên nền tảng QMTRADE trước khi sử dụng tiền thật để tránh những rủi ro không đáng có.